بهگزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، قرنهاست که طراحی جلد کتاب همگام با صنعت کتاب مسیر رو به جلویی را دنبال کرده است. اگر دیروز جلد یک کتاب، ارزشی زیباانگارانه به اثر میبخشید و از روی جلد ارزش و قیمت آن سنجیده میشد؛ امروزه جلد کتاب تبدیل به پیرامتنی شده است که ژنت از آن سخن میگوید. پیرامتنیتی که اشارههایی به ژانر، سبک و موضوع کتاب دارد. نکته قابل تامل دیگر آن است که درمورد طراحی جلد یک کتاب خاص از یک کشور به کشور دیگر، بر پایه فرهنگ آن کشور، طراحی جلد دستخوش تغییرات میشود.
از همین رو طراحی روی جلد اهمیتی برابر با خود کتاب پیدا کرده است. در این گزارش با انتخاب 15 اثر به بررسی بهترین طراحیهای روی جلد پرداخته شده است که ملاک انتخاب آنها مینمال و ساده بودن در حد امکان بوده است. (برای مطالعه قسمت اول گزارش اینجا و برای مطالعه قسمت دوم اینجا را کلیک کنید.)
11- تاییدگر نوشته دونالد آنتریم - طراح جان گال (John Gall)
«تاییدگر» رمانی است به قلم دونالد آنتریم، نویسنده آمریکایی که داستان فردی به نام تام است. تام ساکن نیواگلند است و از روانکاوانش از موسسه کراکور برای صرف شام دعوت میکند. روانکاوان با خوردن شام، از آن با عبارات «وظیفه ظاهراً ابدی فراروانشناسی کلاسیک آشتیگر با شاخهای خاص از تئوری اصطکاک خود/دیگری» تعبیر میکنند. در سر شام، ناامنی و عصبی بودن روانکاوها نشانگر مکالماتشان است، به گونهای که با صداهای خستگیناپذیر روانکاوانه راوی قطع میشود. تام تلاش میکند یک جنگ غذا راه بیاندازد، برنهارت او را بلند میکند و تام از بالا حالت تجربه ناگهانی را تجربه میکند. در آن حالت تصور میکند بر فراز رستورانی است و در همین حالت باقی میماند. با گذر زمان، بیشتر شخصیتها به توهم تام و برنهارت ملحق میشوند: گارسون، شروین لانگ روانشناس مست و دانشجوی پسادکترایی که عاشق لانگ است.
سبک نوشتاری مطابق سهگانه آنترام شکلی از سوررئالیسم است که با رئالیسم جادویی و رئالیسم توهمی شبیه است. حال با چنین داستان و سبک طراح باید به سراغ نشانگان موهومی برود. جان گال مهمترین بخش داستان، جایی که گرهافکنی رخ میدهد را انتخاب میکند. وقتی تام پروازی تصنعی دارد و وهم از آنجا آغاز میشود. مرد سفید در تصویر سرش را بر فراز تنش میبیند و این لحظه آغاز است. حجم بیشتر تصویر نیز به قسمت سر اختصاص یافته است که دلالت بر حجم بالای داستان به مفاهیم توهمی دارد.
12- حرارت نوشته بیل بوفورد - طراح ابی وینتراب (Abby Weintraub)
در این کتاب بوفورد در پی یافتن جواب این سوال است در صورت کار در یک رستوران آشپزی، کدام سبک آشپزی برایش مناسب خواهد بود. بوفورد در «حرارت» مخاطب را وارد رستوران در یک دهکده واقع در کوهستان آپنینی ایتالیا میکند. اقبال آشنایی با ماریو باتالی را پیدا میکند و نزد او شاگردی میکند و از تجربه آتشینش در کار آشپزی روایت میکند. «حرارت» کتابی است درباب آشپزی ایتالیایی. حال طراح به اقتضای چند نکته ابتدا دست به انتخاب رنگ زرد میکند. عنوان فرعی کتاب این است «ماجراجویی یک آماتور به عنوان کارگر آشپزخانه، کمک آشپز، پاستاساز و شاگردی برای یک قصاب در توسکانی آن گونه که دانته نقل کرده است». رنگ زرد اشاره مستقیم به رنگ پاستا دارد؛ علاوه بر اینکه پاستا بدون پنیر تعریف نمیشود. اما پنیر کارکرد خودش را در Heat پیدا میکند که با حرارت آب میشود، همانطور که در تصویر Heat در حال آب شدن است. همه چیز از یک غذای خوشمزه ایتالیایی خبر میدهد.
13- سوگند کلاغ نوشته سوزان بریسکو - طراح دیوید دروموند (David Drummond)
«سوگند کلاغ» مجموعه شعری است که به دنباله صورت نگرفتن یک ازدواج میپردازد. در آن جزییات شکست رابطه بواسطه فرایندهای فیزیکی طبیعت همانند همهمه زندگی گلهای وحشی و پرندگان، آرام آرام تشریح میشود. راوی هر روز سرنخهایی درمورد شادی را مطالعه میکند. به شکل پیچیدهای با بازی زبانی زیرکانهای شعر ساخته و پرداخته میشود. این اشعار قصایدی فراطبیعی درباره پایان عشق و احیا احتمالی آن است. نقش پررنگ پرندگان در این شعر در حدی است که سوزان بریسکو را با این جمله توصیف میکنند «شاعر کانادایی در مغزش پرنده دارد.»
توجه خاص شاعر به پرنده منجر شده است که طراح در یک طراحی فوقالعاده پرنده را از قالب لغت به قالب تصویر تبدیل کند و در یک فرایند جانشینی، تصویری از کلاغ جای لغت کلاغ بنشاند. طراح کامای مالکیت در زبان انگلیسی را نیز همانطور که بر سر یک کلمه میآید در برابر کلاغ نهاده است تا مابهازا بودنش متبادر شود. اما رنگ صورتی جلد علاوه بر زنانگی، عنصری است برای جلب توجه. رنگ صورتی بسیار خاص است و با توجه به المانهای تصویری سیاه، در دریای صورتی معلق و شناور به نظر میرسند. سایه اندکی زیر پای کلاغ است که این تصور را تشدید میکند.
14- سیبهای خیس، خون سفید نوشته نوآمی گاتمن - طراح دیوید دروموند (David Drummond)
«سیبهای خیس، خون سفید» عنوان یک مجموعه شعر است. در این اثر پرستاری به عنوان عملی خلاق و ثابت وابسته به خواست نوزدان، استعارهای بر فرایند خلاق و سوالات زیستشناسانه، روانشناسانه و ماوراشناسانه میشود. دیوید دروموند برای طراحی جلد کتاب بیش از هر چیز به نام اثر توجه نشان داده است. زمینه قرمز یادآور رنگ سرخ سیب است. در عین حال سرخی سیب خود یادآور گناه اول - سیب چیدن آدم و حوا - است. برجستهترین عنصر تصویر قطرهای سفید رنگ است که دلالت بر آن خون سفید دارد. منهای اینکه خون سفید استعاره از چیست، دروموند آن را به شکل خاص نشان میدهد. به سبب آنکه خون مادهای نیازمند واحد اندازهگیری است و به خاطر بیشکلیش تصویری کلی از آن وجود ندارد؛ طراح آن را به یک قطره تقلیل میدهد: یعنی کوچکترین حالت قابل مشاهده خون. اما طراح این خون سفید را به همین صورت رها نمیکند؛ بلکه دنبالهای این خون سفید در ظاهر ردی در پیش متجلی میشود. این رویه به قطره حرکت میبخشد و مفهوم هبوط را تداعی میبخشد. شاید هبوط به سبب همان گناه اول رخ داده است.
15- او با چشمان باز مرد نوشته درک ریموند - طراح کریستوفر کینگ (Christopher King)
یک رمان جنایی دیگر از ریموند، نویسنده آمریکایی. در این رمان پیکر یک معتاد به الکل میانسال در غرب لندن یافت میشود که به طرز وحشیانهای مورد ضرب و شتم قرار گرفته است و در نهایت مرده است. پرونده به کارآگاه کلبیمسلک و کمحرفی از اداره مرگهای غیرقابل توضیح سپرده میشود. راوی سرگذشت تباه شده کاراگاه را در کنار کشف پایان سبعانه ماجرا قرار میدهد. آنچه کارآگاه نمیتواند توقع داشته باشد کاوش حقیقتی است که قصدش در نهایت دروغ بودن است.
کریستوفر کینگ برای خلق یک جلد کتاب برای رمانی جنایی هم از المانهای ژانر بهره برده است و هم از محتوای داستانی و هم نام رمان. در گام نخست او موتیف نوار کاست را که تصویری ابدی و ازلی از داستانهای پلیسی است، در تصویرسازی خود میآورد. در گام بعد او دو چشم جایگزین سوراخهای نوار میکند که اشاره مستقیمی به عنوان «چشمان باز» دارد. برای القای بیشتر، با حذف پلک، به باز بودن چشم اغراق میدهد. در گام نهایی براساس داستان، نوار را در هم میشکند که اشاره مستقیمی به زندگی قهرمان و اغتشاش ذهنی او دارد. برای برجسته کردن این اغتشاش ذهنی نقطه شکست و از هم پاشیدگی را سر نوار انتخاب کرده است که دلالت بر مغز، ذهن و فکر قهرمان دارد. حال باز بودن چشمهای روی شکل علتی دارد. این تصویر یک لحظه را نمایش میدهد که در آن از هم پاشیدگی باعث باز شدن چشمها میشود؛ ولی گویا این آگاهی در لحظه پایانی رخ میدهد.
رنگ نارنجی زمینه نیز در راستای طراحی کریستوفر کینگ برای رمانهای ریموند است که پیشتر نمونهای از آن را در گزارش نخست این مجموعه مشاهده کردید.
انتهای پیام/