به گزارش دفتر منطقهای خبرگزاری تسنیم به نقل از روزنامه «نیشن»، پس از دخالت دولت پاکستان در «جهاد» افغانستان در سال 1980 میلادی، و پس از تبدیل شدن پاکستان به مرکز پروژه «جهادیهای بینالمللی» که تمام جهادیهای سراسر جهان را به خود جذب کرد، بسیاری از مردم این تصور را داشتند که امکان خروج پاکستان از این باتلاق (مرکز جهادیهای افراطی) در آینده نزدیک وجود ندارد.
مشکل این مسئله در پاکستان تنها استفاده ابزاری از این شبهنظامیان در سیاست خارجی این کشور در کشورهای خارجی مانند هند و افغانستان نبود. جداییطلبان اویغور در سین کیانگ چین نیز که در ابتدا در افغانستان در زمان طالبان علیه چین عملیات میکردند پس از حادثه 11 سپتامبر به پاکستان رفتند تا از این کشور به عملیاتهای خودشان علیه چین بهترین دوست پاکستان، ادامه دهند.
ایران نیز با مشکلات مشابهای از خاک پاکستان روبرو شد زیرا گروه جندالله و تعدادی از گروههای افراطی گاهی به مناطق مرزی ایران حمله میکردند. در سال 1990 میلادی، حملات تروریستی که دستهای پشت پرده آنها در پاکستان بودند، به ندرت دیده میشد و این مسئله سمی برای چهره بینالمللی پاکستان بود که به منزوی شدن هرچه بیشتر این کشور منجر میشد.
پس از حادثه 11 سپتامبر، پاکستان از طالبان افغانستان که به «اسامه بنلادن» پناه داده بود، حمایت میکرد و دولت پرویز مشرف نیز علیه عوامل تروریستی اقداماتی انجام داد اما پس از چندی معلوم شد که این اقدامات اتفاقی بوده و هیچ استراتژی دراز مدتی برای آن طراحی نشده است بنابراین نگاهها به پاکستان معطوف شد.
مشرف همچنین در سیاستهای خود در خصوص افغانستان مسیر دوطرفهای ایجاد کرد تاجایی که به طالبان پس از سقوط در افغانستان اجازه داد شد که در پاکستان تجدید قوا کند و از خاک این کشور حملاتشان را علیه افغانستان از سر گیرد. عملیات نظامی ارتش پاکستان در مناطق قبایلی نیز بیشتر با هدف حفظ طالبان انجام شد نه نابودی آنها.
این عملیاتها در حالی اعلام شد که احزاب سیاسی حامی طالبان که به صورت ضمنی به این گروه کمک میکردند، آمریکا را تحت تأثیر قرار دادند. گروه القاعده نیز مجبور شد که به عنوان آموزشدهنده، سرمایهگذار و حامی طالبان به این گروه بپیوندد. با این حال، بن لادن در ابیتآباد مستقر شد.
ادامه ماجرا نیز به تاریخ برمیگردد.
پس از آغاز عملیات «ضرب غضب» علیه تروریستها در ماه ژوئن سال 2014 میلادی و تصویب آن در ماه دسامبر همان سال به عنوان «طرح اقدام ملی مبارزه با تروریسم»، به نظر میرسید اسلامآباد تغییر اساسی در جنگ علیه تروریسم ایجاد کرده است. تمام احزاب سیاسی و نهادهای دولتی پاکستان به صورت عمومی اعلام کردند زمانی که آنها جنگ علیه طالبان را آغاز کردند، تفاوتی میان طالبان خوب و بد وجود نداشت.
سیاست پاکستان در خصوص افغانستان در پایان سال 2014 میلادی که توسط نهادهای نظامی این کشور طراحی و اجرا میشد نیز حاکی از تغییر اساسی به سمت ایجاد روابط صلحآمیز و دوستانه با افغانستان بود و زمانی که تمام جنگها در افغانستان بر سر حضور نیروهای خارجی در این کشور است، اکنون که خروج نیروهای خارجی از افغانستان آغاز شده، بهانهای برای تداوم جنگ در افغانستان دیگر وجود ندارد.
اگرچه عملیات نظامی در وزیرستان پایگاهها و کمپهای آموزشی طالبان افغان را هدف قرار داد اما رهبری این گروه در پاکستان جا به جا شد اما پایگاه مستحکم آن در پاکستان هنوز پابرجاست.
در حالی که افغانستان در سال 2014 میلادی، زمستانی با ترس از جنگ را گذراند اما کابل متوجه شد که این اوضاع موقتی است و پاکستان روند صلح افغانستان میان طالبان افغان و دولت کابل را در بهار 2015 میلادی آغاز خواهد کرد. همچنین عملیات مشترک ارتش افغانستان و پاکستان علیه تروریسم در دو سوی خط دیورند نیز میان مقامات افغان و پاکستان مورد بحث و تبادل نظر قرار گرفته بود اما نه تنها تعهدات پاکستان عملی نشد بلکه افغانستان یک تابستان پر از خشونت از سوی طالبان را نیز تجربه کرد.
اوضاع همینطور پیش رفت تا مسئله سقوط قندوز توسط طالبان افغان اتفاق افتاد اما با وجود تلفات و خسارات در این شهر، هیچ محکومیتی از سوی مقامات پاکستان صورت نگرفت.
این مسئله بدین معناست که اگر حمله در پاکستان انجام شود، اسلامآباد با تروریسم مبارزه میکند ولی اگر حمله در افغانستان صورت گیرد، پاکستان سکوت میکند و بیطرف باقی میماند. طالبان در پاکستان عامل سازمان اطلاعات هند (را) است اما در افغانستان «جنگجویان آزاد» لقب میگیرد.
استانداردهای دوگانه پاکستان در قبال افغانستان هنوز هم در جریان است. نحوه برخورد رسانههای پاکستان و حلقات سیاسی حامی طالبان با گزارشهایی از قندوز حاکی از عدم تغییر سیاست پاکستان در قبال افغانستان است. طالبان افغان در سالهای گذشته قول داد که این گروه زمانی که به افغانستان بازگردد، به روابط خود با القاعده و دیگر گروههای تروریستی خارجی پایان خواهد داد اما آنها در حمله اخیر خود به قندوز، از جنگجویان چچنی، ازبک، عرب، اویغور و پاکستانی بهره گرفتند.
حال واکنش پاکستان در برابر نقض تعهدات توسط طالبان افغان چیست؟
اسلامآباد مانند همیشه چشمان خود را در خصوص این مسئله بسته است اما پاکستان تا چه زمانی میتواند نسبت به این تغییر موقعیت تروریستها به افغانستان بیتفاوت باشد. حضور گروههای افراطی چند ملیتی در افغانستان نه تنها صلح را در این کشور از بین برده بلکه کشورهای آسیای میانه را نیز تهدید میکند.
آیا این راه ورود به کشورهای آسیای میانه است؟
نکته نگرانکننده و تأمل برانگیز، طراحی حملات طالبان در ولایت بدخشان است. این گروه تلاش میکند که بخشهایی از شمال شرقی ولایت بدخشان که در نزدیکی منطقه پرتنش سین کیانگ چین قرار دارد را تصرف کند. در این صورت واکنش کشور همسایه افغانستان «چین» در قبال شبهنظامیانی که با جداییطلبان این منطقه «حرکت اسلامی ترکستان» ارتباط دارند، چه خواهد بود؟ نفوذ چنین عواملی در راهروی واخان موجب ایجاد تهدیدهای امنیتی خواهد شد.
حمایت پنهانی پاکستان از طالبان نه تنها طرح اقدام ملی افغانستان در پاکستان را زیر پا گذاشته است بلکه حکومت وحدت ملی افغانستان به صورت عام و اشرفغنی رئیسجمهور این کشور به صورت خاص را در موقعیت بسیار وحشتناکی قرار داده است و تنها راه خارج شدن از این موقعیت پس از حادثه قندوز، بازبینی سیاست پاکستان در خصوص افغانستان و اتخاذ تصمیم جسورانه است زیرا پس از پیروزیهای طالبان افغان در افغانستان، اسلامآباد دیگر نمیتواند حضور آنها در پاکستان را فراهم کند. زیرا چگونه اسلامآباد میتواند به ادامه حضور شورای طالبان افغان (که مدعی دولت موازی را دارد) در پاکستان اجازه دهد؟ این گروه باید به کشور خود بازگردد. در صورت اجرای این مسئله، پاکستان موقعیت خود به عنوان تسهیلگر بیطرف در گفتوگوی بین افغانی صلح را احیا کند.
اسلامآباد نیز میتواند درخواست مشابهی از افغانستان در خصوص پناهگاههای تحریک طالبان پاکستان در این کشور داشته باشد. فاصله گرفتن افغانستان از برند جنگجویان طالبان افغان، احتمال درخواست اسلامآباد از کابل برای اقدام علیه تحریک طالبان پاکستان را افزایش میدهد به این معنا که اگر پاکستان اقدام به پاکسازی مواضع طالبان افغان نکند، افغانستان به این نتیجه خواهد رسید که اسلامآباد هنوز سیاست «عمق استراتژیک» در خصوص افغانستان و در نهایت روی کار آوردن حکومتی دست نشانده در کابل را دنبال میکند.
انتهای پیام/.