این روزهاخرید وفروش نقش درسینماعادی است. میتوانید با مراجعه به یک تهیهکننده؛ (البته نه تهیهکننده کاربلد ودارای اعتبار)؛ نقشی را خریداری کنید و جلوی دوربین بروید. اگرچه در بهترین شرایط مدت زمان چنین جایگاهی به یک دهه هم نمیرسداماهمین زمان برای فردی که زحمتی برای رسیدن به آن نکشیده ویک شبه ره صدساله رارفته؛کافیست تاهم شهرتی را برای خود دستوپا کند وهم باحضورسلسلهوار در چند فیلم سینمایی درآمد خوبی کسب کند. سینمادراین سالها از اپیدمی شدن ساخت فیلمهای بیمحتوا،بازیهای نه چندان دلنشین وکارگردانهای بدون دانش وتجربه ضربه مهلکی خورده است. بیشترین دلیل ازدست رفتن مخاطبان سینماراهم باید در این مناسبات جستجوکردزیراجذب ِمجددمخاطبی که دو باربرای دیدن اینگونه فیلمهابه سینمارفته وسرخورده شده؛بسیاردشوارخواهدبود. نکته دیگراینکه آمارفروش فیلمهایی که اینروزهاباچنین ساختارهایی تهیهمیشود؛نشان میدهد ذائقه مخاطبان عام هم دیگربه دیدن چنین فیلمهایی رضایت نمیدهد.
واقعیتی که نمیتوان منکر آن شد لاله اسکندری،بازیگر سینما و تلویزیون در گفتگو با خبرنگار سرویس فرهنگ و هنر روزنامه ابتکار میگوید: همیشه عده زیادی از طریق پول وپارتی وارد عرصه بازیگری شدهاند اما ماندگاری آنها کوتاه است چون در این زمینه توانمند نیستند.این یک امر طبیعی است که هر کس علاقه دارد به هر طریقی وارد حرفهای شود که دوست دارد و معمولا هم همه میخواهند از راحتترین مسیر ممکن به بالاترین جایگاهها برسند و اغلب از این رشته یک تصویر رویایی در ذهنشان دارند ولی وقتی از راهی به جز راه اصلی که تحصیل و تمرینات تخصصی است به این عرصه ورود پیدا میکنند نمیتوانند مدت زیادی دوام بیاورند.به نظر من باید از کسانی که چنین اشخاصی را میپذیرند گله کرد و به تهیه کنندگانی خرده گرفت که مسبب چنین رویدادی هستند.اقدام اساسی در این زمینه مبارزه با این لابی هاست.در حال حاضر از این اتفاق گریزی نیست و خیلی سال است که شاهد این امر هستیم و نمیتوان منکر این واقعیت شد.
تهیه کنندهها ریسک نمیکنند شهرام حقیقت دوست،دیگربازیگر سینما و تلویزیون در گفت و گو با ابتکار بیان میدارد: به نظر من تهیه کنندهها در مورد نقش اصلی این ریسک را نمیکنند که شخص تازه کاری را انتخاب کنند.چون آنها به فروش هر چه بیشتر گیشه و برگشت حداکثری پولشان فکر میکنند و به همین دلیل هم معمولا باید برای نقش اول فیلم به ستارهها و چهرههای شناخته شده تکیه کنند.اگر تهیه کنندهای عکس این کار را انجام دهد به نظر من دل و جرات زیادی داشته است.من باشم که چنین ریسکی نمیکنم که برای یک مبلغی قید برگشت سرمایه ام را بزنم.مگر برای نقشهای فرعی تر.بعضی بچه پولدارها هستند که حاضرند پولی بدهند تا جلوی دوربین بروند.به نظر من این کارمشکلی ندارد.برای او تجربه و آموزش محسوب میشود و برای تهیه کننده هم مبلغی پول به همراه دارد.اما در کل فکر نمیکنم این روال در حدی باشد که موجب جایگزینی با تجربهها و کاربلدها توسط این افراد شود.
دربازیگری همه چیز برمبنای پول وپارتی پیش میرود روشنک عجمیان، یکی دیگر ازبازیگران سینماوتلویزیون میگوید: افراد زیادی بهنام بازیگرواردعرصه شدهاند که اصلامعلوم نیست از کجا آمدهاند و بر اساس روابطی که دارند درکارها حضور پیدا میکنند و البته به همان زودی هم ناپدید میشوند. این روزهاخیلی به این موضوع فکرمیکنم که چرابرخی بازیگران باتجربه مانندخانم ثریاحکمت باید درخانه بمانند وبه جایش با گریم، سن بازیگردیگری را 15، 20 سال بالا ببرند تا نقشی را ایفا کند که نه ازعهدهاش برمیآیدونه مخاطب اورامیپذیرد؟دلیل این اتفاق مگرغیرازاین است که انتخابهاازروی معیاردرستی انجام نمیشود؟! درچندساله اخیرهمه چیزبرمبنای پول وپارتی پیش میرودورابطه جایگزین ضوابط کاری شده است. همانطورکه شاهدهستیددراین مدت افراد زیادی به نام بازیگرواردعرصه شدهاندکه اصلامعلوم نیست ازکجاآمدهاندوبراساس روابطی که دارند در کارها حضورپیدامیکنند والبته به همان زودی هم ناپدید میشوند. قسمت بدترماجرااین است که این دسته حتی دستمزدی هم نمیگیرندوکارمیکنندودراین شرایط معلوم است تهیه کننده سراغ من نوعی که برای کارم شرایط دارم ودستمزدمیگیرم،نمیآید. درکناراین که من وهمنسلانم 15 سال پیش که کارمان راشروع کردیم این تصور را داشتیم که همه چیزبراساس ضوابط پیش میرود وبه همین دلیل هم زمان زیادی راصرف تحصیل دررشتههای هنری کردیم.به نظرم باید قوانینی گذاشته شود تا کسانی که واقعا دغدغه هنروعلم این کار را دارند،سرکاربیایندوبتوانندبرنامهسازی کنند.سختگیریهاباید بیشتروانتخابهادقیقترباشد تاهرکسی واردعرصه نشود.
پول و پارتی کفایت میکند امیرجعفری بازیگر شناخته شدهی سینما و تلویزیون هم چندی پیش گفته بود: درحال حاضرسینمای ما احتیاج به بازیگر ندارد؛ کافی است تنها چهرهات قشنگ باشد، یا پول و پارتی داشته باشی؛ چنین ویژگیهایی کفایت میکند. این بدان معناست که شما استعداد بازیگری هم نداشته باشید، چندان مهم نیست. فرهنگ جامعه به گونهای درباره بازیگری جا افتاده و ارج و قرب بازیگری به حدی پایین آمده است که برخی افراد درخیابان به سراغ من میآِیندومیگویند بچه من سه ماه تابستان بیکار است، میتواند بیاید بازی کند! باچنین دیدگاهی بازیگری شغل نیست واگرشغل نباشد،استعدادهم نمیخواهد؛ استعدادهم نخواهد،دربازاست وهرکسی میتواند واردشود.اوسپس درپاسخ به این مطلب که اغلب افرادی که به واسطه پول،پارتی وچهره وارد سینما وتلویزیون میشوند،بعد ازاندکی فراموش میشوندودوام نمیآورند،گفت: اینگونه نیست؛خیلی ازاین افرادهم باقیماندهاندوخیلی ازاین افرادحتی الان تزبازیگری میدهندودرباره متدهای مختلف بازیگری دردنیاصحبت میکنندوهیچ مشکلی هم ندارند.
***
بیژن بیرنگ تهیه کننده سینما و تلویزیون از این موضوع اظهار بی اطلاعی کرد اما "داریوش بابائیان” بازیگر،کارگردان و تهیه کننده سینما در این زمینه گفت:سینما الان به ندرت میتواند بازیگر حرفهای انتخاب کند و با توجه به دستمزدهای سنگین ،بسیاری از تهیه کنندگان زیر بار نمیروند.اما آنقدر فارغ التحصیل بازیگری هست که در صورت توانمند بودن مورد استفاده قرار میگیرند.برخی با آوردن پول میخواهند شریک و یا اسپانسر شوند اما در دام سازندگان تله فیلم میافتند.این اشتباهی است که وزارت ارشاد میتواند آن را ساماندهی کند.من خودم بهرام رادان،مهناز افشار،مهدی امینی خواه و ... را وارد حرفه بازیگری کردم.این روزها تعداد فیلمهای خوب کم شده مگر فیلمهای سینمای خانگی که آنها هم نیاز به سرمایه گذار و اسپانسرهای قوی دارند.اگر تهیه کننده بخواهد یک اثر پایدار و با هدف و ماندگار با پیامی درست بسازد،می رود سراغ زیر بنای بازیگری یعنی تئاتر و از آنجا بازیگر انتخاب میکند.ولی وای به وقتی که پروانهی ساخت میدهند به کسانی که بودجه ندارند.آن وقت است که آنها در صدد جذب بازیگرانی میشوند که برای جلوی دوربین رفتن پول پرداخت میکنند و این ضرری به سینما وارد میکند که قابل جبران نیست.