خبرگزاری تسنیم، رضا اسمخانی- به دنبال توافق کلی اعضای اوپک در مورد کاهش تولید در نشست ماه گذشته الجزایر، قیمت جهانی نفت حدود 13 درصد افزایش یافته و نفت برنت به حدود 52 دلار رسیده است. اما فارغ از نوسانات کوتاه مدت در بازار نفت، به نظر می رسد که عوامل مختلفی در بخش عرضه و تقاضا از جمله تحولات ژئوپلتیک، حجم نفت ذخیره شده، شرکت های نفت شیل آمریکا و مصرف نفت چین و هند در ترسیم چشم انداز میان مدت بازار جهانی نفت دخالت دارند که در این گزارش تلاش شده به طور خلاصه به آنها پرداخته شود. با توجه به این عوامل به نظر می رسد که برقراری توازن مجدد در بخش عرضه و تقاضا احتمالا تا قبل از یک سال آینده اتفاق نخواهد افتاد.
تحولات ژئوپلتیک
تحولات ژئوپلتیک رخ داده در مناطق نفت خیز جهان از جمله مهمترین عواملی است که می تواند بر روند حرکت آینده بازار نفت تاثیرگذار باشد. بهبود وضعیت امنیتی در کشورهای آفریقایی تولید کننده نفت و بازگشت احتمالی حدود 1.5 میلیون بشکه نفت در روز به بازار از سوی لیبی و نیجریه و همچنین ابهام در مورد میزان افزایش تولید ایران و عراق در سال جاری و سال آینده میلادی می تواند برقراری توازن در بازار را به تاخیر بیاندازد. به عقیده ویم توماس مشاور انرژی رئیس شرکت شل، «اگر همه این عوامل اگر به بازار برگردند، می توانند بار دیگر برقراری توازن مجدد واقعی در بازار را به تاخیر بیاندازند.»
حجم ذخایر نفتی کشورها
اما عامل دیگری که نباید در بازار نفت از آن غافل شد، حجم ذخایر نفت کشورهای مختلف است. با کاهش رشد اقتصاد جهانی و پیشی گرفتن عرضه از تقاضا در سال های گذشته، میزان ذخایر نفتی به صورت مداوم افزایش داشته است. اکنون برقراری توازن مجدد در بازار مستلزم هضم این نفت ذخیره شده در بازار است. تحلیلگران موسسه برنستین انرژی معتقدند، فارغ از ارزیابی ها در مورد تولید و مصرف، یکی از فاکتورهای برآورد توازن عرضه و تقاضا در بازار، تحلیل تغییرات در حجم ذخایر نفت است.
بر اساس گزارش این موسسه: «حجم ذخایر جهانی (ذخایر صنعتی و دولتی) در 3 ماهه سوم سال 2016، 17 میلیون بشکه افزایش یافته و به 5.618 میلیارد بشکه رسیده است. این رقم پایین ترین میزان از سه ماهه پایانی 2014 تاکنون است و موید این نکته است که روند افزایش حجم ذخایر در حال کند شدن است و بازار در حال نزدیک شدن به نقطه توازن است.»
مشاور رئیس شرکت شیل در این باره می گوید: «(جذب نفت خام ذخیره شده به بازار) می تواند بین نیمه دوم امسال و نیمه دوم سال آینده میلادی رخ دهد.»
شرکت های نفت شیل آمریکا
عامل مهم دیگر تاثیرگذار بر معادلات بازار نفت، نحوه واکنش شرکت های نفت شیل آمریکا به تحولات اخیر بازار انرژی است. در طی ماه های اخیر با قرار گرفتن قیمت نفت در حدود 50 دلار، شرکت های نفت شیل آمریکا که طی 2 سال گذشته تعداد سکوهای حفاری خود را به میزان بی سابقه ای کاهش داده بودند، در حال افزایش مجدد فعالیت های حفاری خود هستند.
بر اساس گزارش موسسه بیکر هاگز، تعداد سکوهای حفاری نفتی در آمریکا در هفته گذشته، برای شانزدهیمن هفته متوالی افزایش یافت. هرچند این افزایش تعداد سکوها چندان قابل توجه نیست و هنوز فاصله زیادی با تعداد سکوهای فعال در سال های گذشته دارد، اما در صورت ادامه روند موجود می تواند به افزایش قابل توجه تولید نفت آمریکا در ماه های آینده کمک کند. از همین روست که به عقیده حلیما کرافت، رئیس بخش استراتژی کالایی موسسه آر بی سی کپیتال مارکتس، هدف عربستان، اوپک و روس ها از هر گونه توافقی بر سر کاهش تولید احتمال رسیدن قیمت به 50 تا 60 دلار است، نه 70 تا 80 دلار، زیرا آنها می دانند که با ترمیم قیمت ها بخشی از تولید نفت آمریکا مجددا بر می گردد، اما قیمت 50 تا 60 دلار احتمالا برای احیای کل تولید نفت شیل آمریکا کافی نخواهد بود.
میزان مصرف هند و چین
عامل بعدی موثر در وضعیت آینده بازار نفت، میزان مصرف کشورهای پرمصرف یعنی هند و چین است که می تواند با تاثیرگذاری بر بخش تقاضا قیمت ها را جابجا کند. در وضعیت مازاد عرضه، آنچه بازار بدان نیاز دارد، رشد تقاضاست تا بتواند از حجم عرضه مازاد بر مصرف بکاهد.
واردات نفت چین در ماه سپتامبر 18 درصد نسبت به مدت مشابه سال گذشته افزایش داشته و به 33.06 میلیون تن، معادل 8.04 میلیون بشکه در روز رسیده است. با این میزان خرید، چین با پیشی گرفتن از آمریکا به بزرگترین خریدار نفت جهان تبدیل شده است. این دومین بار در سال جاری میلادی است که میزان واردات نفت چین از آمریکا پیشی می گیرد. در 9 ماهه نخست سال 2016، میزان واردات نفت چین 14 درصد رشد داشته و به 284 میلیون تن رسیده است.
واردات نفت هند نیز به سرعت در حال افزایش است. آژانس بین المللی انرژی پیش بینی کرده که هند تا سال 2040 میلادی سریعترین رشد مصرف انؤزی در جهان را به خود اختصاص دهد.
توافق نفتی اوپک
عامل مهم دیگری که این روزها زیاد از آن صحبت می شود، توافق اوپک برای کاهش تولید است. هرچند بر روی کلیات این طرح در نشست الجزایر توافق صورت گرفته و اعضای اوپک قرار است در نشست ماه نوامبر در وین، میزان دقیق سهمیه تولید تک تک اعضا را مشخص کنند، اما با توجه به زمزمه های مخالفی که از جانب برخی اعضا نظیر عراق به گوش می رسد و همچنین رسیدن رقم تولید اوپک به رقم بی سابقه 33.6 میلیون بشکه در ماه سپتامبر، به نظر تحلیلگران، حتی اگر توافقی بر سر جزئیات این طرح نیز به دست بیاید، اجرایی کردن طرح مذکور و ملزم ساختن اعضای اوپک به رعایت سهمیه تولید کاری بس دشوار و شاید غیر ممکن خواهد بود. از سوی دیگر این نگرانی همواره وجود دارد که با عملی شدن کاهش تولید اوپک، سایر تولید کنندگان غیر عضو اوپک بلافاصله جای اوپک را در بازار پر کنند و افزایش ملموسی در زمینه قیمت ها اتفاق نیافتد.
نتیجه گیری
با توجه به آنچه گفته شد، به نظر می رسد برقراری توازن در بازار نفت با توجه به اضافه شدن عرضه نفت به بازار از جانب کشورهای عضو اوپک به ویژه ایران، عراق، لیبی و نیجریه، و همچنین زمان بر بودن روند هضم نفت ذخیره کشورها در بازار، به تاخیر خواهد افتاد و تا قبل از اواخر سال 2017 و احتمالا اوایل سال 2018 میلادی اتفاق نخواهد افتاد. از این رو به نظر نمی رسد که قیمت نفت تا پایان امسال و نیمه نخست سال 2017 میلادی از کانال 50 دلار بالاتر برود.
ویم توماس، مشاور انرژی رئیس شرکت شل معتقد است، مازاد عرضه قابل توجه موجود در بازار جهانی که در طی 2 سال گذشته بر بازار سایه افکنده، احتمالا تا نیمه دوم سال 2017 از بین نخواهد رفت.
انتهای پیام/