به گزارش گروه رسانههای خبرگزاری تسنیم،با توجه به برنامهریزیها و سیاستگذاریهای موجود و قوانینی که در جهت افزایش جمعیت صورت گرفت، شاهد روند افزایشی جمعیت بهصورت مقطعی بودیم، ولی آنچه مهم است، تکرار این روند در سالهای آینده بهصورت روندی ثابت و تکرارشونده است تا بتوان این معیار را در برنامهریزیهای کلان مملکت بهعنوان عاملی تأثیرگذار لحاظ کرد.
با توجه به اهمیت این موضوع، به نظر میرسد بهترین راهکار برای عملیاتی شدن این برنامه، ارائهی سیاستگذاریهای صحیح در راستای سیاستهای کلی ابلاغی مقام معظم رهبری و تغییر ساختارهای موجود است. ساختارهایی که در زمینههای فرهنگی و اجتماعی شکل گرفته و حاصل برنامههای کاهش جمعیت در گذشته است. ارائهی سیاستگذاریهایی در زمینههای فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی با توجه به تشویق و حمایت از اقدام به ازدواج و تشکیل خانواده باید با عملکردی سریعتر انجام شود. چنانکه فرهنگسازی بهتر نیز به بهبود آن کمک مینماید. به همین دلیل، باید این سیاستگذاریها، برنامههایی چندوجهی و با شمول کافی را در بر داشته باشند.
راهکارها و پیشنهادهایی در جهت عملیاتی نمودن افزایش نرخ جمعیت
چنانکه بیان شد، با ارائهی سیاستها و برنامههای تشویقی و حمایتی تلفیقی و چندوجهی میتوان به روند افزایشی نرخ جمعیت بهصورت روندی تکرارشونده و متوالی در سالهای آتی امید داشت. در این زمینه میتوان بهصورت عملیاتی، پیشنهادهایی را ارائه کرد که در برنامههای موجود لحاظ شوند. در این خصوص باید به مسائل و عوامل مؤثر در این زمینه توجه نمود و آن را مدنظر قرار داد.
از جمله عوامل موجود، افزایش سن ازدواج بهدلیل مسائل متعددی چون اشتغال به تحصیل در سطوح عالی، اشتغال در سنین بالا، کمبود فرصتهای شغلی، هزینهی زیاد ازدواج و تشکیل خانواده و مسائلی از این قبیل است. چنانکه از دید کارشناسان امر، عوامل توسعهای چون افزایش سواد، بهبود سطح بهداشت، کاهش مرگومیر کودکان و تغییر ایدهها تأثیر قابل توجهی بر کاهش باروری دارند.
با توجه به این مسئله، اولین راهکارهای اساسی را باید تغییر در روند ازدواجهای موجود و ایجاد فرصتهای ازدواجی در سنین پایینتر و نیز ضمن تحصیل، با ایجاد زمینههای فرهنگی و اجتماعی آن در جامعه دانست. علاوه بر اینکه دولت باید سعی نماید زمینههای اشتغال ضمن تحصیل را برای همهی افراد جامعه فراهم نماید. **
همچنین بهدلیل شاغل شدن تعداد زیادی از بانوان کشور و مشکلات موجود برای پرورش فرزندان در سنین مختلف، عمدتاً فرزندآوری از سوی این افراد با تمایل و انگیزهی کمتری صورت میگیرد که این امر باعث کاهش فرزندآوری در جامعه شده است. در این خصوص نیز میتوان با ارائهی برنامههای تشویقی و حمایتی مادی و اجرایی زمینهی تغییر در این روند را ایجاد نمود. چنانکه اینگونه برنامهها در قانونگذاریهای موجود از جمله مجموعه قوانین مصوب شورای عالی انقلاب فرهنگی و یا سیاستهای ابلاغی مقام معظم رهبری در مورد خانواده در سطح کلان، پیشنهاد شده است. ولی به نظر میرسد عدم عمل به این راهبردها و قانونگذاریهای کلان در سطح اجرایی و دولتی و همسو نبودن سیاستها و اجرای آنها، موجب موفق نبودن آنان شده است.
در این زمینه میتوان به قوانینی همچون اعطای مرخصی زایمان به والدین و افزایش آن، اعطای کمکها و تسهیلات مالی و بیمهای، ایجاد محیط کار مناسب و سازگار نمودن آن با فرزندآوری برای زنان شاغل و مسائلی اینچنینی اشاره کرد. علاوه بر عملیاتی نمودن این راهکارها، باید سیاستهای تشویقی و برنامههای فرهنگی بیشتری را اجرایی نمود تا روند عملکردی این برنامهها را شدت بخشید تا موجب تغییر در معیارهای پذیرفتهشده در جامعه شود. بهعنوان مثال میتوان به ارائهی تسهیلات تشویقی برای اشتغال جوانان تازه ازدواجکرده و دارای فرزند و اولویت در جذب یا تسهیل دریافت خدمات مالی حمایتی و تشویقی همچون اعطای هدیهی تولد برای تولد فرزند و یا پرداخت وام اشاره نمود که باعث تشویق افراد به فرزندآوری بهدلیل تمایز آنان از افراد بدون فرزند میشود؛ برنامههایی که در بسیاری از کشورهای دنیا که با نرخ منفی جمعیت روبهرو هستند، اجرا میشود.
اما مسئلهی اساسیتری که موضوعات دیگر را تحت پوشش قرار داده و بهنحوی بر آنان شمول دارد، «تغییر در نگرش و بینش افراد جامعه از لحاظ فرهنگی و اجتماعی و تغییر سبک زندگی اسلامی-ایرانی» مردم جامعه است. عاملی که مورد توجه نظریهپردازان غربی نیز قرار گرفته و آنان را به تغییر آیندهی ایران و تغییر افکار اعتقادی و انقلابی نسل فردای انقلاب امیدوار نموده است. چنانکه مایکل روبین، پژوهشگر سرشناس آمریکایی دفتر مطالعات خارجی ارتش آمریکا، در مقالهای که با عنوان «پرتگاه جمعیتی ایران» در روزنامهی «کامنتری مگزین» منتشر نموده، خشنودی خود را از روند کاهش رشد جمعیت ایران در سالهای آینده ابراز نموده و میگوید: «علت کاهش جمعیت و کاهش تمایل به فرزندآوری در ایران، ناشی از گرایشهای غربی است و برنامهریزان و دولتمردان آمریکایی باید فرهنگ غربی را در ایران افزایش دهند و با کار و سرمایهگذاری در این زمینه در آینده شاهد برچیده شدن نظام جمهوری اسلامی خواهیم بود.»[1]
به همین دلیل باید جریان عمده و عوامل تأثیرگذار در تغییر سبک زندگی اسلامی-ایرانی جامعه را که باعث سست شدن معیارهای اصیل فرهنگی و دینی بنیادین در همهی زمینههای مربوط به نوجوانان، جوانان، زنان، خانواده و جمعیت شده است را شناخت و بهطور فراگیر و یکپارچه مورد توجه برنامهریزان فرهنگی و اجرایی در نهادهای دولتی و غیردولتی قرار داد و طرح عملی مؤثری برای هریک از موضوعات کاهندهی نرخ باروری کل با محوریت این موضوع تدوین نمود.
چنانکه تغییر معیارهای سبک زندگی اسلامی-ایرانی در ابعاد دیگری از اجتماع به وقوع پیوسته و شاهد تبعات آن در جامعهی امروز هستیم؛ تحولاتی چون تغییر در الگوهای رفتاری خانوادهها در الگوی مصرف، نوع پوشاک، مسکن، افزایش سطح انتظارات و توقعات خانوادهها، روحیهی تنوعطلبی، تجملاتی شدن زندگی اجتماعی و تأثیرپذیری از فرهنگ غربی.
در مجموع میتوان گفت که ترویج فرهنگ بیگانه از طریق رسانههای ماهوارهای و شبکههای اجتماعی و ورود این ارزشهای بیگانه به بافت فرهنگ بومی، ملی، دینی و در نتیجه، فعال شدن منابع خارجی، باعث تغییر در ارزشها و ناسازگاری آنها با بستر و محیط اسلامی جامعهی دینی شده و تغییراتی همچون نوع انتخاب همسر، فرزندآوری، تغییر سن ازدواج، فاصلهی سنی زن و مرد و کاهش نرخ زادوولد و کماهمیت شدن تشکیل خانواده و اهتمام و توجه به آن را در پی داشته است. مسئلهای که لازم است به عوامل ایجادکنندهی آن نگاه جدی شود تا از خطرات آیندهی آن جلوگیری شود.
بهطور خلاصه میتوان راهکارهای پیشنهادی ذیل را درخصوص افزایش نرخ جمعیت در برنامهریزیها ارائه نمود:
1. ارائهی سیاستهای تشویقی دولتی برای افزایش باروری
2. برنامهریزی و قانونگذاریهای تشویقی اجرایی در جهت افزایش موالید برای پیشگیری از سالخوردگی
3. ارائهی سیاستهای منطقهای هوشمند برای پیشگیری از عدم توازن جمعیتی
4. فرهنگسازی در سطح جامعه با ترویج آموزههای دینی و فرهنگی
5. ترویج ارزشهای مشوق تشکیل نهاد خانواده و فرزندآوری و ارائهی حمایتهای مالی مؤثر این زمینه
6. اعمال سیاستهای مناسب برای تحقق فرزندان خواستهی زوجین
7. توجه همزمان به عوامل ایجادکنندهی باروری پایین و سیاستهای تشویقی دولت برای افزایش موالید
8. توجه به دیدگاه زنان و زوجین در مورد نحوهی زندگی و تعداد فرزندان
9. فراهم نمودن امکانات، اجرا، بازنگری و اصلاح سیاستهای جمعیتی
پی نوشت:
[1]. http://www.tasnimnews.com/fa/news/1392/11/11/265231
منبع:برهان
انتهای پیام/
خبرگزاری تسنیم: انتشار مطالب خبری و تحلیلی رسانههای داخلی و خارجی لزوما به معنای تایید محتوای آن نیست و صرفا جهت اطلاع کاربران از فضای رسانهای بازنشر میشود.
بازگشت به صفحه سایر رسانه ها