فرهنگ مهروش، دانشیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد گرگان و دبیر علمی همایش ملی کاربرد رویکرد تاریخانگاره در مطالعات قرآن در گفتوگو با خبرنگار فرهنگی باشگاه خبرنگاران پویا درباره عنوان نخستین همایش ملی کاربرد رویکرد تاریخانگاره در مطالعات قرآن گفت: محور اول این همایش را روششناختی تاریخ انگاره معرفی کرد و افزود: بحثها ذیل این محور، بر سر این است که اولاً شناخت انگارهها از چه طریقی امکانپذیر است؛ و ثانیاً چه کمکی میتوانند به مطالعات قرآنی کند. محور دوم بحث در این همایش، مطالعاتی هستند که صاحبانشان سعی دارند رویکرد تاریخانگاره را در مطالعات قرآنی به کار گیرند. مثلاً سعی میکنند مفاهیم و انگارههای قرآن را در قیاس با درکهای رایج در دوران پیش از اسلام و در قیاس با فهمهای متأخرتر از آنها بازشناسی کنند.
وی در توضیح مفهوم تاریخانگاره گفت: در ادوار کهن، توجه تاریخنگاران به ثبت وقایع دربار بود و تصور رایج هم این بود که مهمترین مسألهای که تحولاتش باید مورد توجه قرار گیرد، اتفاقاتی است که در دربار میافتد. این رویکرد حتی در آستانۀ عصر جدید هم ادامه یافت و روشهای جدیدتر تحلیل تاریخ، در تحلیل تاریخ سیاسی به کار گرفته شد. با این حال، به مرور زمان این فکر پدید آمد که مسائلی در اجتماع انسان مهمتر از تحول سیاسی هستند و اگر بخواهیم تکامل انسان و زندگی اجتماعی آن را بازشناسیم، تنها جایی که این تکاملات را جلوه گر می کند، تحولات سیاسی نیست و چه بسا بهتر باشد این تحولات را در عرصههای دیگرِ زندگی اجتماعی انسان مطالعه کنیم؛ عرصه هایی مثل تاریخ ادبیات، تاریخ تکنولوزی، تاریخ علم، تاریخ اندیشه ها، و تاریخ باورهای انسان درباره مسائل مختلف. این مورد اخیر همان است که «تاریخ انگارهها» نامیده میشود؛ یعنی رویکردی به علم تاریخ که صاحبانش بنا دارند، تحولات نگرش انسانها به مفاهیم فرهنگی مختلف را در گذر زمان بکاوند.
مهروش در بارۀ ارتباط تاریخ انگاره با مطالعات قرآنی گفت: قرآن کریم به عنوان یک اثر تمدنساز از یک سو نگرشهای ذهنی مخاطبان را در عصر نزول نسبت به مفاهیم و موضوعات مختلف نشان میدهد و از دیگر سو، در بردارنده کوششهای فراوانی است که پیامبر اکرم در پرتو وحی الهی برای تغییر تدریجی این نگرشها صورت داده است. با مطالعۀ مفاهیم مختلف در قرآن کریم و توجه به تحولاتی که این مفاهیم در گذر زمان پیدا کردهاند، ضمن اینکه میتوانیم با شیوههای تمدنسازی قرآن کریم آشنا شویم، میتوانیم احیاناً به این پی ببریم که کدام دسته از فهمهای ما از مفاهیم قرآنی برساختههای دورانهای متأخرتر هستند و اَحیاناً و با فهم رایج در عصر نزول قرآن و فهمی که پیامبر اکرم(ص) ترویج کرده بودند، فاصله دارد.
به گزارش تسنیم، نخستین همایش ملی «کاربرد رویکرد تاریخ انگاره در مطالعات قرآنی» در تاریخ 16 اسفندماه از سوی پژوهشکده قرآن و عترت معاونت دانشجویی فرهنگی دانشگاه آزاد اسلامی و دانشگاه آزاد اسلامی واحد گرگان برگزار میشود. محورهای این همایش شامل الف) مبانی نظری تاریخ انگاره، ب) روششناسی کاربرد تاریخ انگاره در مطالعات اسلامی پ) بازشناسی انگارههای اسلامی بود. مهلت ارسال مقالات تا تاریخ یکم بهمنماه در نظر گرفته شده بود.
انتهایپیام/