خبرگزاری تسنیم، محمدمهدی سیدناصری پژوهشگر حقوق بینالملل کودکان:
در دنیای امروز که جهانیشدن بر بسیاری از جنبههای زندگی انسانی سایه افکنده، اهمیت توجه به فرهنگ و هویت ملی بیش از پیش احساس میشود. در این میان، زبان مادری بهعنوان نخستین ابزار ارتباطی و شناخت جهان، جایگاه ویژهای در شکلگیری هویت فرهنگی، اجتماعی و روانی کودکان نسل جدید (نسل زِد و آلفا) دارد.
با اینحال، در برخی جوامع، از جمله ایران، والدین گاهی تحت تأثیر روندهای آموزشی جهانی، به آموزش زبان دوم، بهویژه زبان انگلیسی، اولویت بیشتری میدهند، بیآنکه به اهمیت تسلط کامل کودکان بر زبان مادری واقف باشند. زبان مادری بیش از یک ابزار ارتباطی است؛ این زبان حامل ارزشها، سنتها، و میراث فرهنگی هر جامعهای است که پیوندی عمیق میان نسلهای گذشته، حال و آینده ایجاد میکند. از این منظر، نهاد خانواده بهعنوان نخستین و مهمترین کانون آموزشی کودکان، نقشی کلیدی در حفظ و تقویت زبان مادری ایفا میکند. والدین باید بدانند که تسلط کامل کودک بر زبان مادری نهتنها شرطی اساسی برای موفقیت در یادگیری زبانهای دیگر است، بلکه پایهای محکم برای رشد شخصیتی، تخیلی و هوشی او فراهم میسازد.
یکی از مهمترین وظایف والدین، ایجاد فضایی مناسب جهت یادگیری و تقویت زبان مادری است. گفتوگو با کودک به زبان مادری، خواندن کتابهای داستانی مرتبط با فرهنگ بومی و تشویق او به استفاده از این زبان در محیط خانواده از جمله اقداماتی است که میتواند تأثیری مثبت داشته باشد. کودکانی که پیش از تسلط بر زبان مادری به یادگیری زبان دوم مشغول میشوند، اغلب با مشکلاتی همچون تأخیر در تکلم، ضعف در مهارتهای ارتباطی و حتی اختلالات هویتی مواجه میشوند.
کتابخوانی یکی از مؤثرترین راهها برای غنیسازی زبان مادری است. خانوادهها میتوانند با انتخاب کتابهای مناسب، نهتنها دایره واژگان کودک را افزایش دهند، بلکه او را با ادبیات، تاریخ و باورهای فرهنگی جامعه آشنا کنند. چنین رویکردی، زمینهساز رشد تخیل، هوش هیجانی و مهارتهای خلاقانه در کودک خواهد بود. به همین دلیل، حمایت والدین از دسترسی کودک به منابع آموزشی باکیفیت و مرتبط با زبان مادری، عاملی کلیدی در پرورش هویتی پایدار محسوب میشود.
حقوق ِکودکان در یادگیری زبان مادری، بهعنوان یکی از حقوق بنیادین انسانی، در اسناد بینالمللی همچون کنوانسیون حقوق کودک و اعلامیه جهانی حقوق بشر به رسمیت شناخته شده است. ماده 30 کنوانسیون حقوق کودک تأکید میکند که در جوامع چندزبانه یا دارای اقلیتهای قومی، کودکان حق دارند زبان مادری خود را بیاموزند و فرهنگ بومیشان را حفظ کنند.
زبان مادری، بهعنوان میراثی گرانبها، نباید قربانی روندهای جهانیشدن یا فشارهای اجتماعی جهت یادگیری زبانهای خارجی شود. خانوادهها میبایست با آگاهی از اهمیت این زبان در شکلدهی به هویت و فرهنگ فرزندانشان، نقش فعالی در تقویت آن ایفا کنند و از سوی دیگر با ایجاد سیاستهای حمایتی، زمینه حفظ و آموزش زبان مادری را برای کلیه کودکان فراهم آورند.
کودکی که در زبان مادری خود بهخوبی پرورش یافته باشد، نهتنها قادر به یادگیری سریعتر زبانهای دیگر خواهد بود، بلکه با اعتماد به نفس بیشتری میتواند در جامعه نقشآفرینی کند. بنابراین، مسئولیت والدین، نظام آموزشی و سیاستگذاران در تقویت زبان مادری، تضمینی برای بقای هویت و فرهنگ ملی در عصر مدرن خواهد بود.
انتهای پیام/