به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، سفر رستم مینیخانوف رئیس جهور تاتارستان به ترکیه و دیدار او با رجب طیب اردوغان، یکی از خبرهایی بود که بازتاب چندانی در رسانههای آنکارا و استانبول نداشت. چرا که دولت اردوغان، در مورد حساسیتهای سیاسی – امنیتی روسیه درباره تاتارستان آگاه است و به همین دلیل، به شکل عامدانه، رستم مینیخانوف به جای کاخ ریاست جمهوری بش تپه، در دفتر اصلی حزب عدالت و توسعه در آنکارا مورد استقبال قرار گرفت.
این تدبیر دیپلماتیک اردوغان، نشان داد که او به حساسیتهای ولادیمیر پوتین آگاه است و به همین خاطر، نه در کسوت رئیس جمهور ترکیه بلکه به عنوان رهبر حزب حاکم، رئیس تاتارستان را به دفتر خود فراخوانده است.
با این حال، میتوان این موضوع را به وضوح دید که اردوغان علیرغم اتخاذ رویکردی محتاطانه که در مورد جمهوریهای خودمختار فدراسیون روسیه داشته حالا به شکلی جدی به دنبال توسعه روابط با تاتارستان است.
دیدار طولانی اردوغان و رستم مینیخانوف پشت درهای بسته برگزار شد و جزئیاتی از اهداف گفتگو در رسانهها منتشر نشد.
با توجه به موقعیت جغرافیایی خاص تاتارستان، ترکیه به دنبال آن است تا از طریق بندر کازان، دسترسی بیشتری به بازاراهای پیرامونی آن داشته باشد.
جواهری در کرانههای رود ولگا
تاتارستان یک جمهوری خودمختار در قلب روسیه و در کرانه رود مشهور ولگا است. با آن که ترکیه تلاش میکند تا جمهوری تاتارستان را صرفاً با پس زمینه هویت قومی و تاریخی ترکی به دنیا معرفی کند، اما به وضوح میتوان دید که فرهنگ روسی و همچنین نشانههای بارزی از فرهنگ ایرانی هم در این منطقه قابل مشاهده است.
در حال حاضر تاتارها نه تنها در جمهوری تاتارستان، بلکه در سایر جمهوریها و مناطق ولگا - اورال و خصوصاً مسکو سکونت دارند. همچنین تاتارها در شرق و غرب سیبری، خاور دور، آسیای مرکزی، قزاقستان، اوکراین و جمهوری های بالتیک زندگی میکنند.
کل جمعیت تاتارها در داخل و خارج از تاتارستان در حدود 9 میلیون نفر برآورد میشود. زبان تاتاری متعلق به گروه ترکی باختری است و تا پایان دوران متوسطه در مدارس تاتارستان تدریس میشود. اما در مدارس روسی، زبانِ تاتاری به عنوان یک مادۀ درسی مستقل و اختیاری بهشمار میرود.
همچنین زبان تدریس و تعلیم در مؤسسات آموزش عالی تاتارستان، روسی است و زبان و ادبیات تاتاری به عنوان یک رشتۀ درسی در دانشگاه کازان تدریس میشود.
تاتارستان در 30 آگوست 1990 میلادی به عنوان یک دولت دارای حق حاکمیت، اعلام استقلال کرد و طی سالهای 1991 تا 1994 دارای یک ساختار دوفاکتو (De facto) بود. اگر چه در یک همهپرسی، 62 درصد از مردم این منطقه به استقلال از روسیه رای دادند. اما هیئت حاکمه وقت تاتارستان مجبور شد از تعقیب موضوع استقلال خودداری ورزد و در نهایت به یک نوع خودمختاری در حد عالی از مسکو بسنده کرد.
تاتارستان مجوز امکان برقراری ارتباط مستقیم با کشورهای متعدد را دارد و علاوه بر ایران و ترکیه، آمریکا، آلمان و ایتالیا نیز همکاری نزدیک اقتصادی با تاتارستان دارند و متقابلاً این جمهوری 14 نمایندگی در خارج از روسیه دارد.
تاتارستان از شمال به جمهوری خودمختار اودمورت، از شمالشرقی به جمهوری خودمختار ماری، از مشرق به جمهوری خودمختار باشقیرستان، از جنوب به اولیانوفسک و سامارا و اورنبورگ و از مغرب به جمهوری خودمختار چوواش محدود است. این جمهوری دارای 19 شهر با مرکزیت شهر بندی کازان است.
حداکثر فاصله شمال تا جنوب تاتارستان 290 کیلومتر و شرق تا غرب آن 460 کیلومتر است و مرز بینالمللی ندارد. اما بیش از 90 درصد قلمرو آن را اراضی هموار، با حدود دویست متر ارتفاع، تشکیل میدهد و میتواند محل مناسبی برای کشاورزی فراسرزمینی شرکتهای کشاورزی و صنایع غذایی ترکیه باشد.
علاوه بر این، حمل و نقل بندری و تردد منظم قایقهای تفریحی در مسیر ولگا، شرایط مناسبی برای سرمایه گذاری توریستی دارد و کازان به عنوان مرکز تقاطع شبکه راهآهن سراسری روسیه، راههای زمینی و خطوط هوایی، از شرایط مساعدی برای توسعه برخوردار است. چرا که تاتارستان از لحاظ اقتصادی یکی از توسعهیافتهترین مناطق فدراسیون روسیه بوده و پس از استان سامارا دومین منطقۀ صنعتی روسیه بهشمار میرود.
شهرهای کازان، نابرژنیه چلنی، زلیونو دولسک، نیژنی کامسک، چیستوپل، بوگولما و آلمتیفسک از مهمترین مراکز صنعتی تاتارستان بهشمار میروند. ماشینسازی، صنایع شیمیایی و پتروشیمی، صنایع غذایی مشتمل بر تهیه روغنهای خوراکی، آرد، کنسروسازی، لبنیات و الکل عمدهترین محصولات صنعتی تاتارستان است.
از دیگر سو، تاتارستان دارای ذخایر غنی نفت و گاز طبیعی است و توجه شرکتهای بزرگ ترکیه را به سوی خود جلب کرده است. تاتارستان اجازه دارد سالانه 5 میلیون تن نفت استخراج کند.
روابط ترکیه و تاتارستان
با امضای توافقنامه تقسیم قدرت بین مسکو و کازان در سال 1994 میلادی، جمهوری تاتارستان حق برقراری روابط با کشورهای خارجی را به دست آورد و بیش از 100 توافقنامه و پروتکل امضا کرده که بیشتر آنها محتوای تجاری و اقتصادی دارند.
بخش قابل توجهی از تاتارهای مهاجر در ترکیه حضور دارند و کنسولگری ترکیه در کازان، در حوزههای کنسولی، اقتصادی و فرهنگی، فعالیتهای بسیاری دارد.
در سال 2012 میلادی حجم تجارت تاتارستان به 25.2 میلیارد دلار رسید. بزرگترین شرکای تجاری تاتارستان عبارتند از:
ایتالیا 13 درصد.
ترکیه 12 درصد.
لهستان 10 درصد.
هلند 7 درصد.
بلاروس 6 درصد.
اوکراین 5 درصد.
یکی از کشورهایی که تاتارستان با آن روابط نزدیکی دارد، ترکیه است. اولین روابط رسمی بین تاتارستان و ترکیه در 22 مه 1995 میلادی آغاز شد و در اول سپتامبر 1996 کنسولگری جمهوری ترکیه در کازان افتتاح شد.
حجم تجارت بین طرفین در سال 2003 میلادی 700 میلیون دلار بود و در سال 2012 از 3 میلیارد دلار فراتر رفت. تاتارستان نفت و فرآوردههای نفتی، محصولات شیمیایی و پتروشیمی، وسایل نقلیه باری و بالگرد به ترکیه صادر میکند و ترکیه نیز مصالح ساختمانی، مبلمان، منسوجات و محصولات غذایی به تاتارستان میفروشد و بیش از 300 شرکت ترکیهای در تاتارستان فعالیت میکنند.
کازان به عنوان یک شهر ثروتمند، پس از مسکو و سن پترزبورگ، سومین پایتخت مهم فدراسیون روسیه است و تجار ترک، در کازان نمایندگی دارند و بخشی از بازار این شهر مجلل را در اختیار گرفتهاند.
مارینا اپیفانچوا معاون مدیر آژانس توسعه سرمایهگذاری تاتارستان، معتقد است که رابطه مبتنی بر اعتماد بین ترکیه و تاتارستان به طور قابل توجهی به توسعه تجارت دوجانبه اثر گذاشته و روابط اقتصادی و فرهنگی قوی نقش کلیدی در ایجاد این اعتماد دارند.
وی در کنفرانس جهانی سرمایهگذاری در ریاض پایتخت عربستان سعودی گفت: «انجمن روسیه و جهان اسلام کازان و نمایشگاه حلال روسیه فرصتهای مهمی را برای شرکتهای ترکیهای ارائه میدهند. این رویدادها همکاری اقتصادی و فرهنگی را افزایش میدهند. علاوه بر این، پروازهای مستقیم بین کازان و استانبول، تجارت و گردشگری را آسان کرده است.
تاتارستان هم اکنون از 80 کشور جهان سرمایهگذاری خارجی دریافت میکند. اما ترکیه در میان این کشورها رتبه اول را دارد. تاتارستان به عنوان یکی از بزرگترین مقاصد سرمایهگذاری ترکیه در فدراسیون روسیه است. یک سوم سرمایهگذاریهای ترکیه در کل فداسیون روسیه، در تاتارستان متمرکز شده و هدف ما حمایت از دنیای کسب و کار ترکیه و رشد مشترک است است. شرکتهای ترکیهای نقش مهمی در منطقه ما دارند، از تأسیسات صنعتی گرفته تا سرمایهگذاری در املاک و مستغلات. این سرمایهگذاریها نه تنها به رشد اقتصادی کمک میکنند، بلکه پیوندهای دوستی بین دو کشور را نیز تقویت میکنند».
شرکتهای ترکیهای در حال حاضر در مناطق آزاد اقتصادی آلباگا و اینوپولیس در تاتارستان فعال هستند و بخش مهمی از کارهای اجرایی برای میزبانی رویداد جهانی اجلاس بریکس در کازان، در دست ترکها بود.
صنعت توسعهیافته تاتارستان، فرصتهای بالقوه سرمایهگذاری و تجارت را برای ترکیه فراهم میکند. تلاشهای رستم مینیخانوف رئیس جمهور تاتارستان، برای تقویت روابط اقتصادی با ترکیه، این همکاری را بیش از پیش تقویت میکند.
با توجه به موقعیت استراتژیک و دسترسی به بازارهای روسیه و آسیای مرکزی، تاتارستان فرصت مهمی را برای افزایش نفوذ ترکیه در منطقه و توسعه همکاری در زمینههای مختلف فراهم میکند.
انتهای پیام/