به گزارش خبرنگار فضا و نجوم خبرگزاری تسنیم، رویداد «فناوری فضایی در خدمت توسعه پایدار» با حضور رئیس سازمان فضایی ایران و جمعی از مدیران دستگاههای بهرهبردار از خدمات فضایی در پارک فناوری اطلاعات و ارتباطات برگزار شد.
بر اساس اعلام برگزارکنندگان، در این رویداد 6 سامانه بخش خصوصی فعال در حوزه خدمات پایش ماهوارهای کشور نیز معرفی و دستاوردهای فناورانه آنان در زمینه بهرهگیری از دادههای فضایی برای توسعه پایدار ارائه شد.
در بخش تخصصی این برنامه، حسین معتمدی؛ مدیر شرکت دانشبنیان «فضاکاو» از پارک علم و فناوری کرمانشاه، که بهعنوان یکی از ارائهدهندگان اصلی در این رویداد حضور داشت، طی سخنانی گفت: سامانهای که در خدمت شما هستم، سامانه پایه هوایی و ماهوارهای کشاورزی است. البته از پیش، بسیاری از بزرگواران با فعالیتهای ما آشنا هستند، اما بهصورت خلاصه ارائهام را تقدیم میکنم.
وی افزود: شرکت فضاکاو از سال 1396 در حوزه فضاپایه کشور فعال است و در پارک علم و فناوری کرمانشاه مستقر میباشد. ما تحت حمایت همین پارک و مجموعه دکتر معافی فعالیت داشتهایم و از سه سال قبل عضو شبکه “تات” و “پارت کرمانشاه” هستیم. شرکت فضاکار دانشبنیان بوده و مجوزهای مختلف دیگری نیز دارد که نیاز به بیان تفصیلی آن نیست؛ در این حوزه هر فعالیتی که لازم بوده انجام دادهایم.
معتمدی ضمن اشاره به ضرورت وجود دادههای پایه در کشاورزی کشور، گفت:
یکی از چالشهای اصلی کشاورزی ایران، نبود اطلاعات پایه از سطح اراضی، آمار کشت، و وضعیت دقیق مزارع است؛ بهویژه حتی در بخش کشت و صنعتها، مشکل اصلی فقدان دادههای پایه از وضعیت کشاورزی و تصمیمگیری دقیق است. ما بر همین مبنا سامانهای توسعه دادیم که مبتنی بر تصاویر ماهوارهای، دادههای هوایی (پهپادها)، و دادههای زمینی بوده و در نهایت از مدلهای هوش مصنوعی، یادگیری عمیق و یادگیری ماشین به فراخور نیاز بهره میگیرد.
وی درباره اجزای سامانه توضیح داد:
سامانه فضاکاو از چندین لایه اطلاعاتی استفاده میکند؛ از جمله دادههای زمینی، دادههای روزانه ماهوارههای مختلف سنجش از دور، دادههای هواشناسی و اطلاعات پهپادی. این مدلها را توسعه دادهایم و اکنون چند خدمت اصلی ارائه میکنیم.
مدیر شرکت فضاکاو در تشریح خدمات این سامانه گفت: بخش نخست خدمات، مربوط به نهادهای سازمانی و مدیریتی است؛ از جمله وزارت جهاد کشاورزی، سازمانهای جهاد استانی، حوزه بیمه و بخشهای مرتبط که دادههای سطح زیرکشت، برآورد میزان تولید و حتی خسارت را دریافت میکنند. در بخش کشت و صنعتها نیز دادههای دقیق اراضی و ابزارهای مدیریت مزرعه ارائه میشود. برای کشاورزان نیز پنل مخصوص طراحی شده است؛ هر کشاورز پس از ثبتنام، با مشخص کردن محدوده مزرعه خود، به دادههای مورد نیاز دسترسی پیدا میکند.
معتمدی با اشاره به سابقه همکاری با نهادهای ملی اظهار کرد: در زمان مدیریت آقای دکتر براری در سال 98، یکی از مشکلات کشور ناآشنایی بخشهای مختلف با قابلیتهای صنعت فضایی بود؛ که خوشبختانه تلاشهای مؤثری در معرفی خدمات فضایی انجام شد. پس از آن، ما اولین پروژه ملی پایش ماهوارهای کشاورزی کشور را ارائه کردیم که از سال 98 اجرا شد و محصولات استراتژیک کشور را پایش کردیم. این پروژه طی چند سال، به یک مجموعه دادهی بزرگ و مبنای توسعه سامانه ما تبدیل شد.
وی ادامه داد: بهتدریج روشن شد که هرچند دستگاههای مختلف با این قابلیتها آشنا شدهاند، اما دادههایی که ارائه میشود هنوز دقیق یا کاربردی نیست. بنابراین، تمرکز ما بر بهبود کیفیت دادهها قرار گرفت. البته میدانید که فعالیت تجاری در این کشور دشوار است و نیاز به سرمایه و بودجه بالا دارد. با این حال، سعی کردیم همکاریهای مؤثری با سازمانهای دولتی و بخشهای خصوصی از جمله کشت و صنعتها شکل دهیم تا بخشی از دادهها را از آنان بگیریم و بخشی را خودمان تولید کنیم تا در نهایت دادههای ارزشمند مبتنی بر مدلهای هوش مصنوعی به دست آید.
معتمدی درباره بخش هوش مصنوعی سامانه گفت: در پارک علم و فناوری کرمانشاه، ما نخستین تیمی بودیم که توسعه مدلهای هوش مصنوعی را آغاز کرد و مدلها را به مرور تکمیل کردیم. هماکنون مدلهای متنوعی داریم: از جمله در بخش برآورد نیاز آبی، برنامهریزی دقیق آبیاری (زمان، ساعت و حجم آبیاری)، برآورد مقدار نیتروژن در سطح مزارع، و مدلهای تخصصی برای محصولات خاص مانند نیشکر که ارتفاع نیشکر را با خطای 2 تا 3 سانتیمتر برآورد میکند. همچنین میزان ازت شاخوبرگ و غلاف در محصولات مختلف مانند چغندر قند و سایر محصولات نیز محاسبه میشود.
وی همچنین تأکید کرد: تیم هوش مصنوعی ما همچنان در حال بهروزرسانی مداوم است و مدلها مرتب ارتقا مییابند. در بخش دادههای دقیق، خودمان نمونهبرداری زمینی انجام دادهایم، دادهها را به آزمایشگاه فرستادهایم و مدلها را بر اساس این دادهها توسعه دادهایم. طی سه تا چهار سال خطای مدلها را استخراج و به دقت مناسبی رساندهایم.
معتمدی به بخش هوایی این سامانه اشاره کرد و گفت: بخش هوایی مربوط به خدمات پهپادی در کشاورزی است که در آن تیمهای مختلف و سامانههای هوشمندسازی نیز تعریف شدهاند. این بخش از جمله خدمات هوشمند ما در حوزه کشاورزی هوایی محسوب میشود که مکمل سامانه پایش فضایی است.
وی درباره همکاریهای پژوهشی این شرکت با سازمان فضایی ایران و پژوهشگاه فضایی کشور گفت: حدود دو تا دو سال و نیم پیش، سازمان فضایی و پژوهشگاه فضایی کشور مسابقهای را بر اساس نیاز موجود برای توسعه مدل برآورد سطح زیرکشت در چندین محصول کشاورزی برگزار کردند. ما نیز یکی از 165 تیم شرکتکننده در آن مسابقه بودیم که خوشبختانه مدل ما بهعنوان مدل برتر کشور در برآورد محصولات مختلف انتخاب شد.
وی افزود: مدلهایی که امروز در اختیار داریم مبتنی بر یادگیری عمیق (Deep Learning) هستند و توانایی برآورد سطح زیرکشت محصولات مختلف با دقت بالای 80 درصد را دارند. این مدلها نتیجه حدود پنج تا شش پروژه همکاری مشترک با پژوهشگاه فضایی کشور است که طی آن نمونهبرداری زمینی انجام، مدلها توسعه یافته و نهایتاً به این سطح از دقت رسیدهاند. امیدواریم این دستاورد بتواند در سطح کشور، بهویژه در بخش خصوصی، مورد استفاده قرار گیرد.
مدیر شرکت فضاکاو با اشاره به گستره همکاریهای این شرکت با بخشهای مختلف کشاورزی گفت: نقطه قوت تیم ما مدلهایی است که در همکاری با کشت و صنعتها و شرکتهای مختلف در سراسر کشور توسعه دادهایم؛ از شمالیترین نواحی در مغان گرفته تا جنوبیترین نقاط در استان خوزستان و همچنین در استان خراسان رضوی. خوشبختانه در قالب همکاری با اغلب کشت و صنعتهای کشور، دادهها را جمعآوری کردیم، مدلها را گسترش دادیم و خدمات مرتبط را به آنها ارائه دادیم. با بسیاری از این مجموعهها قرارداد داشتیم؛ چه در قالب پایلوت و چه قرارداد اجرایی، که جزئیات آن در نقشه ارائهشده در نشست امروز قابل مشاهده است.
وی در تشریح گستره فعالیتهای پهپادی این مجموعه افزود: در بخش پهپادی نیز بیش از 100 هزار هکتار پرواز در حوزه کشاورزی انجام دادهایم که دادههای متعددی در این زمینه ثبت و تحلیل شده است. این فعالیتها از نقاط قوت اصلی تیم ما به شمار میرود.
معتمدی با اشاره به پشتوانه انسانی این شرکت تأکید کرد: همواره گفتهام نقطه قوت شرکت فضاکار، خود تیم ماست. مجموعهای که از سال 1396 تاکنون با هم رشد کردهایم و تیمی شکل دادهایم که در کنار هم این محصول را توسعه دادهایم. این هماهنگی، همکاری و مداومت بیوقفه در طول سالها عامل کلیدی پیشرفت ما بوده است.
وی در ادامه خاطرنشان کرد: البته در یکی دو سال اخیر با مشکلات متعددی مواجه بودیم. بخشی از تیم کاهش پیدا کرد اما تلاش کردیم دوباره آن را تقویت کنیم و به جایگاه قبلی بازگردیم. با وجود دشواریها، هنوز هم با چالشهای مختلف دست به گریبان هستیم اما خوشبختانه همان روحیه تیمی و انسجام نیروها باعث شد بتوانیم مدلها را در طول زمان تکامل دهیم و هیچگاه مجبور نشویم روند توسعه را از ابتدا آغاز کنیم.
انتهای پیام/