به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، در تمام سالهایی که از شکلگیری سینمای پس از انقلاب گذشته، «جنگ» همواره یکی از مهمترین بسترهای روایت در سینمای ایران بوده است؛ از بازتاب تجربههای دفاع مقدس مانند دیدهبان، مهاجر، بلمی به سوی ساحل، پرواز در شب، افق، هور در آتش و... تا پرداختن به تبعات انسانی و اجتماعی جنگ مانند آژانس شیشهای، هیوا، از کرخه تا راین، دوئل، قارچ سمی، گیلانه و... . سینمای ما حتی در دورههایی که با رکود اقتصادی، کمبود تجهیزات یا بحران مخاطب مواجه بوده، در روایت رویدادهای ملی و میهنی عقب ننشسته است چنانچه در یک دهه گذشته باز هم در تولید فیلمهای دفاع مقدسی و جریان مقاومت شگفتیساز شد چنانچه موقعیت مهدی یا مجنون و یا تنگه ابوغریب در این عرصه نامآور شدند.
اما اینبار سینمای ما در آستانه یک آزمون جدید در رابطه با جنگ است؛ آزمونی که از مواجه با آن 36 سال میگذرد و حالا بار دیگر در دوران جدیدی با آن روبرو است: جنگ 12 روزه؛ و اینبار نه با کشور همسایهای که نیابتی بجنگد بلکه بیپرده و عیان با دشمن اصلی، یعنی اسرائیل. اما اخباری که در این چند ماه منتشر شده است نوید موجی از تولیدات مرتبط با «جنگ دوازدهروزه» را میدهد که سینما با آن جان خواهد گرفت. فیلمهایی که سینمای ما با جوانان فیلمساز با تفاوتهای فکری و سلایق زیباییشناختی، برای آن میسازند نشان میدهد که سینماگران ما هنوز برای ایران و روایتهایش دغدغه دارند.
دو فیلم کوتاه درباره جنگ؛ «قمارباز» و ماجرای هک بانکها در جریان جنگ
آخرین خبر حاکی از ساخته شدن فیلمی به کارگردانی یک فیلم اولی است. فیلم اولی که امسال از بد حادثه این شانس را ندارد تا در بخش نگاه نو بخش مخصوص فیلم اولیها شرکت کند و باید با دیگر آثار رقابت کند. «قمارباز» به کارگردانی محسن بهاری که نخستین تجربه بلند اوست و قرار است ترکیبی از تریلر روانشناختی و قصهای درباره هک بانکها در جریان جنگ دوازدهروزه ارائه دهد. فیلمی که تهیهکننده آن سجاد نصراللهی، سازنده آثاری مانند «در آغوش درخت»، «آپاراتچی» و «چشم بادومی» است.
بهاری درباره علت انتخاب چنین موضوعی به عنوان اولین فیلمش به تسنیم گفت: فضای فیلمهای روانشناختی و معمایی را بسیار دوست دارد و از سویی چه بهتر که این ژانر با موضوعی ملی مانند جنگ اخیر گره خورده باشد.
کارگردان «دریچه» فیلم میسازد
محمدابراهیم شهبازی که با «بدرود پاریس» شناخته شد، بعد از موفقیت فیلم کوتاه «دریچه» که آن نیز درباره جنگ 12 روزه بود و در جشنواره فیلم کوتاه تهران قدرنادیده شد، حالا وارد ساخت اولین فیلم بلند خود درباره تجاوز اسرائیل به ایران شده است.
بازگشت افخمی به سینمای جنگ با یک نگاه متفاوت
در میان پروژههای متعدد، «فونگویر» ساخته بهروز افخمی یکی از متفاوتترین آثار امسال به شمار میرود. افخمی که پیشتر تجربه ساخت آثار جاسوسی و سیاسی مانند «روز شیطان» را داشته، اینبار به سراغ فضایی فانتزی رفته و اثری الهامگرفته از طنز سیاسی کوبریک «دکتر استرنجلاو» را در دل شرایط جدید بازآفرینی میکند. نکته مهم اینکه تغییرات ایجادشده در فیلمنامه پس از جنگ دوازدهروزه نیز نشان میدهد فیلمسازان تلاش دارند روایتها را همزمان با رخدادهای روز بهروزرسانی کنند. حضور پوریا منجزی در نقش اصلی و ترکیب بازیگران نزدیک به گروه «صبح اعدام» نیز نشان از ادامه مسیر تجربهگرایانه افخمی دارد.
نویسنده پرکار فیلمهای دفاع مقدسی و یک فیلم جنگی
در کنار افخمی، ابراهیم امینی، نویسنده شناختهشده آثار دفاع مقدس که با فیلمهای ایستاده در غبار، موقعیت مهدی، دسته دختران شناخته میشود، و سال گذشته اولین فیلم سینمایی خود یعنی چشم بادومی را ساخت، امسال دومین فیلم خود را به نام «دماوند» قرار است از زاویهای خانوادگی و متفاوت، جنگ را به تصویر بکشد. امینی به سراغ لایههای انسانی بحران رفته و اینبار روایت جنگ را از دل یک خانواده آن هم در فضای شیرین و کمدی و خانوادگی دنبال میکند.
بیشترین انتظار: محمدحسین مهدویان و «ماجرای نیمهشب»
در سوی دیگر، محمدحسین مهدویان که پس از «درخت گردو» مدتی از ژانر جنگ فاصله گرفته بود، با «نیمشب» به سبک داکیودرام بازگشته است. روایت حمله موشکی در نزدیکی دو بیمارستان یوسفآباد و استفاده از بازیگران کمترشناختهشده نشان میدهد مهدویان قصد دارد در این پروژه نیز به همان اصالت واقعگرایانه نخستین آثارش تکیه کند.
جدای از این آثار برخی دیگر از نهادها نیز در تلاشند تا به زودی فیلمهای خود را برای جنگ 12 روزه تولید کنند به طوری که جلال غفاری در نشست خبری جشنواره فیلم «مقاومت» از مسیر ساخت 5 فیلم سینمایی خبر داد که البته برخی از آنها درباره دفاع مقدس است و ارتباطی با جنگ اخیر ندارد.
واکنش سریعِ سینمای ایران در روایت «جنگ دوازدهروزه»
مروری بر این آثار نشان میدهد سینمای ایران با وجود مشکلات اقتصادی، محدودیتهای تولید و کمبود منابع، همچنان ظرفیت و البته سرعت شگفتانگیزی در واکنش به رخدادهای ملی دارد. اینکه در فاصلهای کوتاه، دستکم 10 پروژه با محوریت جنگ دوازدهروزه آغاز شده، بیانگر دو نکته اساسی است:
سینماگران ایرانی نسبت به تحولات کشور بیتفاوت نیستند چنانچه همین موضوع را در جریان فیلم کوتاه نیز دیدیم. تنوع ژانری از فانتزی و طنز سیاسی تا داکیودرام و تریلر—نشان میدهد فیلمسازان با سلایق مختلف خود را موظف به روایت این رویداد دانستهاند.
سینمای ایران همچنان یکی از قویترین بسترهای هنری و رسانهای برای بازتاب ملی و میهنی است. سینما توانسته در کوتاهترین زمان خود را با روایت جدیدی هماهنگ کند و مسیر تولید را آغاز کند. این نشاندهنده توان و قدرت سینما و هنرمندان ما است.
اگر این روند ادامه یابد، سال 1405 احتمالاً سال ظهور گونهای تازه در سینمای جنگ ایران خواهد بود؛ گونهای که حاصل همافزایی فیلمسازان جوان و باتجربه است و شاید بتواند مفهوم سینمای دفاع مقدس را دگرگون کند. شتاب کنونی سینما در پرداختن به جنگ 12 روزه نهتنها بیانگر توان بالای صنعت فیلم ایران است، بلکه نشان میدهد هنر و سینمای ایران مانند همه سالهای قبل همچون آینهای حساس و زنده نسبت به اتفاقات مختلف خصوصاً موضوعات ملی و میهنی است.
انتهای پیام/