گروه سیاسی خبرگزاری تسنیم- از زمان آغاز جنگ اوکراین در فوریه 2022، فضای سیاسی اروپا مملو از اظهاراتی بود که نشان از عزم این اتحادیه برای ایفای نقشی محوری در هرگونه راهحل نهایی داشت. بروکسل و پایتختهای مهم اروپایی به روشنی اعلام کردند که آتشبس، تنها با مشارکت مستقیم و فعال آنها در میز مذاکرات قابل تحقق است. اما تحولات اخیر، از جمله افشاگریها پیرامون طرح 28 مادهای ترامپ، پرده از یک واقعیت تلخ برای اتحادیه اروپا برداشت: اروپا در قبال این جنگ، نه یک بازیگر محوری، بلکه یک بازیگر تبعی است که نهایتاً در برابر آمریکا ، موضعی التماسی اتخاذ کرده است.
بر اساس گزارشهایی که در آستانه نشست وزرای خارجه اتحادیه اروپا در بروکسل منتشر شد، طرحی 28مادهای با هدف پایان دادن به جنگ، با همکاری ایالات متحده و روسیه در حال شکلگیری نهایی است. اهمیت این موضوع در این نکته نهفته است که اتحادیه اروپا بهطور رسمی با این طرح مخالفت کرده و بر لزوم حضور رهبران کییف و نمایندگان خود در هرگونه تلاش دیپلماتیک تأکید کرده است. اروپا خواهان آن است که در فرآیند شکلگیری ساختار امنیتی جدید اروپا، صدایش شنیده شود و در تعیین سرنوشت همسایهاش شریک باشد!
با این حال، هسته اصلی شکست دیپلماسی اروپا در پذیرش یا عدم پذیرش نقش آنها توسط واشنگتن نهفته است. اروپا، که بزرگترین تأمینکننده کمکهای مالی و سیاسی به اوکراین پس از آمریکا محسوب میشود و از نظر جغرافیایی بیشترین تأثیرات امنیتی و اقتصادی جنگ را متحمل میگردد، اکنون با یک واقعیت تلخ روبروست: ایالات متحده حتی مشارکت حداقلی و غیرمستقیم اروپا در مذاکرات آتشبس را برنمیتابد.
این رویکرد واشنگتن، که در پسِ پرده توافقات کلیدی بین مسکو و واشنگتن نمایان میشود، نشان میدهد که از نظر بازیگران اصلی، مدیریت بحران اوکراین همچنان در قالب دوگانه آمریکا-روسیه تعریف میشود و اروپا، با تمام توان دیپلماتیک و اقتصادیاش، تنها بهعنوان یک «تابع» و نه «مذاکرهکننده اصلی» تعریف شده است.
اظهارات کایا کالاس، رئیس دستگاه دیپلماسی اتحادیه اروپا، بهخوبی این تلاش اروپایی برای حفظ وجهه و تأثیرگذاری را منعکس میکند: «برای اینکه هر طرحی عملی شود، به اوکراینیها و اروپاییها نیاز است؛ این کاملاً واضح است.» این جمله، بیشتر یک آرزو و بیانیه موضعی است تا یک واقعیت دیپلماتیک تثبیتشده. در مقابل، شرایطی که در طرح احتمالی 28 مادهای نهفته است – از جمله تسلیم کامل دونباس و محدودیت بر نیروهای مسلح اوکراین در ازای تضمینهای امنیتی آمریکا – نشان میدهد که محاسبات اصلی نه در بروکسل، بلکه در واشنگتن صورت گرفته است.
اینجاست که مفهوم «دیپلماسی التماسی» معنا پیدا میکند. اروپا برای اثبات ارزش و استقلال خود در این منازعه، نتوانست جایگاهی فراتر از یک متحد وفادار به استراتژی آمریکا کسب کند. تلاشها برای تأثیرگذاری بر نتایج نهایی مذاکرات، از موضع قدرت صورت نگرفت، بلکه از موضع درخواستکننده مطرح شد و این درخواست، حتی در سطح مشارکت غیرمستقیم، توسط شریک استراتژیک اصلی آن رد شده است. این عدم پذیرش، به معنای به حاشیه رانده شدن اروپاست.
انتهای پیام/