به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم، در شرایطی که اقتصاد ایران با چالشهایی همچون رکود، محدودیتهای ارزی و کاهش سهم از تجارت جهانی مواجه است، نگاه به بازارهای نوظهور و کمتر استفادهشده میتواند نقش تعیینکنندهای در جهش صادرات و رونق اقتصادی ایفا کند. قاره آفریقا بهعنوان یکی از بزرگترین و بکرترین بازارهای جهان، ظرفیتی کمنظیر برای توسعه تجارت، سرمایهگذاری مشترک و صادرات خدمات فنی و مهندسی در اختیار ایران قرار داده است. در همین راستا، مسعود برهمن رئیس اتاق مشترک بازرگانی ایران و آفریقا در گفتوگویی تفصیلی با تسنیم، ضمن تشریح ظرفیتها و فرصتهای همکاری با کشورهای آفریقایی، به موانع موجود، الزامات سیاستگذاری و نقش دولت و بخش خصوصی در فعالسازی این بازار راهبردی پرداخته است.
رئیس اتاق مشترک بازرگانی ایران و آفریقا با بیان اینکه سهم ایران از تجارت جهانی و بهویژه بازار آفریقا متناسب با ظرفیتهای کشور نیست، گفت: اگر نگاه جزیرهای کنار گذاشته شود و با یک فرماندهی واحد و رویکرد جهادی وارد شویم، میتوان در مدت کوتاهی حجم مبادلات ایران و آفریقا را حداقل دو برابر کرد.
مسعود برهمن در گفتوگو با خبرنگار تسنیم، با اشاره به وضعیت فعلی تجارت خارجی کشور، اظهار داشت: حجم تجارت جهانی سالانه حدود 35 هزار میلیارد دلار است اما صادرات غیرنفتی ایران در سال 1403 حدود 50 میلیارد دلار بوده؛ در حالی که برآوردها نشان میدهد ظرفیت صادراتی کشور حداقل 350 میلیارد دلار است، یعنی حدود هفت برابر وضعیت فعلی.
تسنیم: چرا با وجود این ظرفیت بالا، تجارت ایران بهویژه با آفریقا رشد مطلوبی نداشته است؟
برهمن: بخش عمدهای از این مسئله به ضعف شناخت بازارها و نبود نقشه راه مشخص برمیگردد. متأسفانه درباره آفریقا هیچ راهبرد منسجمی نداشتیم. تنها دورهای که توجه جدی به این قاره شکل گرفت، دولت شهید آیتالله رئیسی بود که با تأکیدات مقام معظم رهبری، صادرات ایران به آفریقا از حدود 600 میلیون دلار به بیش از یک میلیارد و 300 میلیون دلار افزایش یافت. این تجربه نشان داد ظرفیت وجود دارد اما نیازمند همافزایی واقعی میان دولت و بخش خصوصی هستیم.
تسنیم: چه مدلی برای فعالسازی این ظرفیت پیشنهاد میکنید؟
برهمن: ما باید از جزیرهای عمل کردن فاصله بگیریم. همه نهادهای متولی اعم از دولت، بانک مرکزی، گمرک، وزارتخانهها و بخش خصوصی باید ذیل یک سند واحد حرکت کنند. این سند باید بهصورت رسمی ابلاغ و اجرا شود و پیشرفت آن بهصورت سهماهه و ششماهه رصد شود. توسعه صادرات با بروکراسی صرف اداری ممکن نیست؛ این کار نیازمند نگاه قرارگاهی و جهادی و یک فرماندهی واحد با اختیارات کامل است.
تسنیم: قاره آفریقا چه جایگاهی در این راهبرد دارد؟
برهمن: واقعیت این است که آفریقا بهتنهایی میتواند اقتصاد ایران را از رکود خارج کند. امروز کشور با رکود مواجه است و خروج از آن بدون جهش صادراتی ممکن نیست. در حال حاضر عمده صادرات ما به آفریقا مشتقات نفتی و پس از آن محصولات فلزی مانند ورق و شمش است که با توجه به رونق ساختوساز، راهسازی و مسکن در آفریقا تقاضای بالایی دارد. اما این ترکیب صادراتی مطلوب نیست؛ باید به سمت صادرات کالاهای نهایی، خدمات فنی و مهندسی و سرمایهگذاری مشترک حرکت کنیم.
تسنیم: برای تحقق این هدف چه حمایتهایی لازم است؟
برهمن: دو موضوع کلیدی وجود دارد؛ اول حمایت سیاسی و امنیت سرمایهگذاری برای فعالان اقتصادی ایرانی در آفریقا. سرمایهگذار باید بداند اگر بحران یا تغییری رخ داد، دولت پشت اوست. دوم، حمایت مالی هدفمند بهویژه از بنگاههای کوچک و متوسط که ظرفیت بالایی برای صادرات دارند. این حمایت میتواند شامل تسهیلات ارزانقیمت، کمک هزینه حضور در نمایشگاهها، اعزام هیئتهای تجاری و تأمین مالی پروژهها باشد.
تسنیم: همکاری با آفریقا فقط در حوزه صادرات کالا تعریف میشود؟
برهمن: خیر، اتفاقاً مزیت اصلی ما نگاه برد-برد است. بسیاری از کشورهای آفریقایی از رفتار استعمارگرایانه اروپاییها و آمریکاییها ناراضیاند. نگاه جمهوری اسلامی ایران انتقال دانش و تکنولوژی در کنار تجارت است. ما هم «ماهی» میدهیم و هم «ماهیگیری». از مشاغل خانگی گرفته تا معدن، کشاورزی، دامداری، دارو و درمان، ساخت کلینیک و بیمارستان، گردشگری سلامت، آموزش پزشک و پرستار، همگی ظرفیتهای جدی همکاری هستند.
تسنیم: در حوزههای معدنی و زیرساختی چه فرصتهایی وجود دارد؟
برهمن: آفریقا سرشار از منابعی مانند طلا، بوکسیت، تیتانیوم، مس و منگنز است. ایران میتواند در اکتشاف، استخراج، فرآوری، ماشینآلات و حتی مدیریت پسماندهای معدنی ورود کند. در بخش مسکن نیز قاره آفریقا به حدود 97 میلیون واحد مسکونی نیاز دارد. شرکتهای ایرانی توان ساخت سریع و صنعتی دارند؛ برخی شرکتهای داخلی قادرند در کمتر از سه ماه یک ساختمان چندطبقه را تحویل دهند.
تسنیم: چشمانداز مبادلات ایران و آفریقا را چگونه ارزیابی میکنید؟
برهمن: در حال حاضر حدود دو میلیارد دلار مبادلات داریم اما با هماهنگی چند ضلع اصلی و استفاده از منابعی مانند دو میلیارد یورو صندوق توسعه ملی و سه میلیارد دلار حمایت از سرمایهگذاری، میتوان ظرف یک تا دو سال این رقم را حداقل دو برابر کرد. طرف آفریقایی کاملاً آماده است.
تسنیم: توصیه شما به فعالان اقتصادی چیست؟
برهمن: فعالانی که قصد ورود به بازار آفریقا را دارند، حتماً به اتاق مشترک ایران و آفریقا مراجعه کنند. ما اطلاعات دقیق بازار، ارتباطات محلی، مشاوره در زمینه قرارداد، حملونقل، دریافت پول و تأمین مالی را در اختیار داریم. اگر با شناخت و برنامه وارد شوند، آفریقا میتواند یکی از مطمئنترین مقاصد اقتصادی برای ایران باشد.
انتهای پیام/