Tesnim Haber Ajansı - İran İslam Cumhuriyeti Dışişleri Bakan Yardımcısı ve Dışişleri Bakanlığı Siyasi ve Uluslararası Araştırmalar Merkezi Başkanı Said Hatibzade, dün 13 Aralık’ta İran-Çin Üçüncü Diyalog Forumu’nda yaptığı konuşmada, “İran ve Çin üçüncü düşünce kuruluşları forumu, İran’ın Yedinci Kalkınma Planı ile Çin’in On Beşinci Kalkınma Planı’nın, her iki ülkenin dış ilişkilerinin şekillendirilmesi ve düzenlenmesine yönelik yeni yaklaşımlar sunduğu bir dönemde düzenlenmektedir.” ifadesini kullandı.
Hatibzade’nin konuşma metni şöyledir:
Bismillahirrahmanirrahim
Çin Halk Cumhuriyeti’nin muhterem Büyükelçisi,
Değerli konuklar,
İran ve Çin Üçüncü Forumu, iki ülke arasındaki iki taraflı ilişkilerin ve çevresel ortamın ciddi ve etkili dönüşümlerle karşı karşıya olduğu bir dönemde düzenlenmektedir. Bu özel koşullar, her iki ülkenin düşünürlerini ve seçkinlerini, iki taraflı ilişkilerin kısa vadeli planlamasını kolaylaştırmak amacıyla, iki ülkenin uzun vadeli stratejik iki taraflı ilişki programlarıyla uyumlu, yenilikçi ve pragmatik bir yaklaşımla çabalarını yoğunlaştırmaya sevk etmiştir.
İkinci forumun düzenlenmesi ile bugün arasındaki süre zarfında, iki ülkenin üst düzey liderleri, son derece kırılgan ve istikrarsız bir çevresel ortamda iki taraflı ilişkileri ilerletme yönündeki iradelerini açıkça ortaya koymuşlardır. Bu süre içinde iki ülkenin cumhurbaşkanları, Şanghay İşbirliği Örgütü zirvesi gibi fırsatlardan yararlanarak, yeni uluslararası sistemin uygun biçimde şekillendirilmesinde etkili rol oynama ve bu sistemi dünyanın tüm milletlerinin azami çıkarlarını temin edecek bir yola yönlendirme amacıyla kendi özel inisiyatiflerini sunmuşlardır.
İki ülke cumhurbaşkanlarının girişimleri birçok ortak noktaya sahiptir. Bu durum, her iki ülkede yönetime yakın ya da bağımsız düşünce insanları için iki kat sorumluluk tanımlamakta; uluslararası alanda iki ülke arasındaki sinerji yollarını bulmalarını ve yeni koşullar altında iki ilişkilerin uygulanabilir programlarının hazırlanmasını kolaylaştırarak, bu girişimlerin hayata geçirilme maliyetlerinin her iki taraf için azaltılmasını ve aynı şekilde her iki ülkenin kalkınma programlarının uygulanma maliyetlerinin düşürülmesini mümkün kılmalarını gerektirmektedir.
İran ve Çin Üçüncü Düşünce Kuruluşları Forumu, İran’ın Yedinci Kalkınma Planı ile Çin’in On Beşinci Kalkınma Planı’nın, her iki ülkenin dış ilişkilerinin şekillendirilmesi ve düzenlenmesine yönelik yeni yaklaşımlar sunduğu bir dönemde düzenlenmektedir. Bu yaklaşımlar, ortak yönlere odaklanılması suretiyle, zamanlaması belirlenmiş uygulanabilir operasyonel programlara dönüştürülebilir; böylece iki ülke liderlerinin dünyanın ve çevre bölgelerin geleceğine dair büyük girişim ve vizyonlarının, İran-Çin iki taraflı ilişkileri üzerinden daha düşük maliyetle ve daha yüksek faydayla hayata geçirilmesi mümkün olabilir.
Hanımefendiler ve beyefendiler,
İran İslam Cumhuriyeti ile Çin Halk Cumhuriyeti, iki ülke liderlerinin 2015 yılında iki taraflı ilişkilerin düzeyini kapsamlı stratejik ortaklık seviyesine yükseltme konusunda mutabakata varmalarının ardından, 2021 yılının ilk günlerinde bu yeni ilişki düzeyine dayalı stratejik iş birliği belgesini imzalamış ve aynı yılın Aralık ayı sonlarından itibaren söz konusu belgeyi fiilen uygulama sürecine sokmuşlardır.
Bu belge, İran’da hükümetlerin değişmesine rağmen bugün hâlâ iki taraflı ilişkilerin temel belgesi olarak kabul edilmektedir.
Bugün ve yarın yapılacak programlar kapsamında, iki ülkenin düşünürleri, çevresel koşullardaki değişimleri, iki ülke cumhurbaşkanlarının girişimlerinden kaynaklanan gereklilikleri ve her iki ülkenin beş yıllık kalkınma planlarının gereklerini dikkate alarak, söz konusu belgede yer alan hedeflerin nasıl hayata geçirilebileceğini analiz edip değerlendirmeyi amaçlamaktadır. İki taraflı ilişkiler, geleneksel kaynaklara dayanmanın yanı sıra bunların etkinlik ve verimliliğinin artırılmasını gerektirmekte; aynı zamanda kapsamlı stratejik ortaklık yolunda ilişkilerin gelişimini hızlandıracak yeni motorların tanımlanmasına ihtiyaç duymaktadır.
Özellikle yeni teknolojiler alanında teknolojik iş birliklerinin daha ciddi ve yoğun biçimde geliştirilmesi, İran ve Çin ile ilişkilerinin geliştirilmesi sürecinde ortak çıkarlar tanımlayabilen ülkelerle çok taraflı iş birliklerinin güçlendirilmesi, kalkınma koridorları alanında daha ciddi işbirlikleri, halklar arası ilişkilerin tezahürü olarak turizm alanında işbirliğinin güçlendirilmesi, yeşil ekonomiye geçişin göstergesi olarak yenilenebilir enerji ve temiz sanayiler alanında işbirliği, bu yılki toplantıda yapılan planlamalar doğrultusunda çeşitli boyutlarıyla ele alınacak en önemli konular arasında yer almaktadır.
Bu yılki forumun hedeflerinin gerçekleştirilmesi yolunda İran ve Çin’den meslektaşlarım için başarılar diliyor, Çinli konukların bu yoğun programa katılımlarının yanı sıra İran’da hoş ve verimli bir konaklama geçirmelerini temenni ediyorum.